GRAND PRIX GDYNIA 2024!

Na tegorocznym 16. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym NNW w Gdyni, jury w kategorii Dokument polski wybrało do uhonorowania Nagrodą Główną film „Moja sytuacja jest szczególnie trudna” w reżyserii Piotra Mielecha za pokazanie nowej perspektywy najważniejszego procesu w czasach PRL-u. Osią filmu jest proces sądowy morderców ks. Jerzego Popiełuszki, ale bohaterem filmu jest mecenas Jan Olszewski. Twórcy użyli zabiegu fabularyzacji, ponieważ musieli cofnąć się w czasie, ale to w dalszym ciągu film dokumentalny, słyszymy myśli i rozterki Olszewskiego.

Fotos z filmu “Moja sytuacja jest szczególnie trudna” reż. P. Mielech, prod. VV 2023

W jury były tylko trzy osoby i wydawałoby się, że wybór zwycięskiego filmu będzie łatwy. Okazało się, że nie. Na festiwal zgłoszono ponad 130 filmów. Do konkursu głównego zakwalifikowano 32 bardzo dobre filmy i absolutnie każdy zasługiwał na nagrodę. “Z wielkim trudem wybraliśmy sześć tytułów. Ale na końcu musieliśmy wybrać jednego zwycięzcę i cztery wyróżnienia. Udało się, ale musieliśmy się spotkać cztery razy, aby ustalić te tytuły” – powiedziała przewodnicząca jury, reżyserka Anna Ferens.
Główne kryteria to ważność tematu i sposób pokazania, czyli jaki pomysł miał reżyser na pokazanie historii. Przy filmie historycznym często środki są ograniczone, zwłaszcza kiedy są to historie sprzed lat, a świadkowie czy bohaterowie wydarzenia już nie żyją, więc nie ma zbyt dużego wyboru jeśli chodzi o kreację autorów filmu.

Fotos z filmu “Moja sytuacja jest szczególnie trudna” reż. P. Mielech, prod. VV 2023

Festiwal to jak co roku największe w Polsce spotkanie środowiska filmowego o szczególnej wrażliwości, dla którego głównym tematem jest nie tylko historia najnowsza, ale opowiadanie historii prawdziwych, których bohaterowie są odważni w poszukiwaniu szeroko rozumianej wolności. W tym roku to ponad 70 pokazów filmowych, spotkania z twórcami i świadkami historii. Debaty z udziałem wybitnych gości. Akademia Filmowa festiwalu i po raz pierwszy przegląd etiud studenckich.

Fotos z filmu “Moja sytuacja jest szczególnie trudna” reż. P. Mielech, prod. VV 2023, na zdjęciu Przemysław Bluszcz jako mecenas Jan Olszewski

“Większość z państwa zna mecenasa Olszewskiego jako premiera polskiego rządu, a ten film pokazuje go jako człowieka, adwokata, który pomagał ludziom i był zawsze blisko ludzi” — powiedział producent filmu Robert Gut. “Dla mnie ważne jest to, że zrobiliśmy ten film dokładnie 40 lat po porwaniu i zabójstwie ks. Jerzego Popiełuszki. Ale to dopiero połowa filmu, wielka polityka spowodowała, że nie udało się go dokończyć. Mam nadzieję, że kiedyś przyjedziemy na festiwal z tą drugą połową” — dodał reżyser nagrodzonego filmu, Piotr Mielech.

Fotos z filmu “Moja sytuacja jest szczególnie trudna” reż. P. Mielech, prod. VV 2023, na zdjęciu Marek Bocianiak jako sędzia Artur Kujawa

Ten proces śledziła cała Polska. Był pierwszym procesem transmitowanym w telewizji polskiej i szeroko komentowanym w prasie. Jedyna w PRL-u sprawa, w której o mord polityczny oskarżono oficerów służb specjalnych. Proces rozpoczął się 27.12.1984 roku i trwał zaledwie 26 dni. Przed Sądem Wojewódzkim w Toruniu stanęli: Grzegorz Piotrowski, Leszek Pękala, Waldemar Marek Chmielewski i Adam Pietruszka. Oskarżycielami posiłkowymi byli adwokaci: Edward Wende, Andrzej Grabiński, Jan Olszewski i Krzysztof Piesiewicz. Wydawać by się mogło, że każdy adwokat marzy o tak wyjątkowej sprawie. Ale czy tak było w tym przypadku? Z pewnością był wielkim wyzwaniem pod względem psychicznym i prawnym. Oskarżyciele posiłkowi znali osobiście ks. Jerzego Popiełuszkę. Edward Wende przyjaźnił się z nim, spędzał wspólnie wakacje. Adwokaci nie tylko musieli odłożyć na bok emocje, ale też zmierzyć się z propagandą władzy i mediów państwowych, które z ofiary próbowały zrobić przestępcę. Musieli jednocześnie oskarżać, ale i bronić. Bronić ofiarę tej brutalnej zbrodni. Mierząc się również z będącymi pod wpływem władzy sędziami i prokuraturą, do czego zresztą obrońcy polityczni tamtych lat zdążyli się już przyzwyczaić. Mecenas Olszewski mówił: „muszę się zastrzec, że nie potrafię się zdobyć na całkowitą bezstronność. Będę się jednak starał mówić bez gniewu, emocji i inwektyw”.

Fotos z filmu “Moja sytuacja jest szczególnie trudna” reż. P. Mielech, prod. VV 2023

Wydawać by się mogło, że każdy adwokat marzy o tak wyjątkowej sprawie. Ale czy tak było w tym przypadku? Z pewnością był wielkim wyzwaniem pod względem psychicznym i prawnym. Oskarżyciele posiłkowi znali osobiście ks. Jerzego Popiełuszkę. Edward Wende przyjaźnił się z nim, spędzał wspólnie wakacje. Adwokaci nie tylko musieli odłożyć na bok emocje, ale też zmierzyć się z propagandą władzy i mediów państwowych, które z ofiary próbowały zrobić przestępcę. Musieli jednocześnie oskarżać, ale i bronić. Bronić ofiarę tej brutalnej zbrodni. Mierząc się również z będącymi pod wpływem władzy sędziami i prokuraturą, do czego zresztą obrońcy polityczni tamtych lat zdążyli się już przyzwyczaić. Mecenas Olszewski mówił: „muszę się zastrzec, że nie potrafię się zdobyć na całkowitą bezstronność. Będę się jednak starał mówić bez gniewu, emocji i inwektyw”.

Fotos z filmu “Moja sytuacja jest szczególnie trudna” reż. P. Mielech, prod. VV 2023, na zdjęciu oskarżeni podczas procesu toruńskiego

W dniu 7 lutego 2024 roku, w 5. rocznicę śmierci Jana Olszewskiego, na antenie TVP Historia odbyła się premiera filmu pt. „Moja sytuacja jest szczególnie trudna”. Pokazy premierowe na antenach innych nadawców także miały dużą oglądalność, co dowodzi ciągłego zainteresowania najnowszą historią Polski.